Τελικά τι συμβαίνει με τα τραγούδια; Πότε ένα τραγούδι θεωρείται καλό και πότε κακό; Υπάρχει αντικειμενικότητα ή όλα είναι υποκειμενικά;
Θέλω να μιλήσω ή μάλλον να γράψω για μουσική. Για τραγούδια. Θα προσπαθήσω να είμαι όσο πιο αντικειμενικός γίνεται. Για τις ανάγκες του άρθρου, θα αφήσω έξω τις αναλύσεις για τα «αντικειμενικά καλά τραγούδια» και θα ασχοληθώ με τα «αντικειμενικά μουσικά σκουπίδια»!
Ολόκληρη η παγκόσμια μουσική βιομηχανία κρύβεται πίσω από το σερβίρισμα «αντικειμενικών μουσικών σκουπιδιών» που στο τέλος (άγνωστο γιατί) φτάνουμε στο σημείο να τα χορεύουμε πάνω σε τραπέζια και σε night clubs. Τραγούδια που εντελώς απροσδόκητα, τα βλέπουμε να εισέρχονται άνετα και αβίαστα στις μουσικές τάσεις του YouTube. Γιατί όλος αυτός ο πρόλογος; Εξηγούμαι αμέσως…
Πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε ένα τραγούδι επιεικώς και απόλυτα αντικειμενικά, απαράδεκτο. Για ευνόητους λόγους δεν θα αναφέρω το όνομα του καλλιτέχνη και τον τίτλο του τραγουδιού. Το τι φάλτσο όμως άκουσα δεν λέγεται. Κάκιστος ο στίχος, χωρίς αρχή και τέλος. Κανένα νόημα δεν έβγαινε από πουθενά. Το συγκεκριμένο άσμα (ο Θεός να το κάνει) παίζει παντού. Ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, YouTube, Spotify. Όταν λέμε παίζει, εννοούμε παίζει κατ’ επανάληψην, μη σου πω κατά ριπάς. Κανονικός βομβαρδισμός στα αυτιά μου. Πρέπει να το έχω ακούσει από την ημέρα της κυκλοφορίας, ίσα με 227 φορές. Όχι γιατί το θέλω, αλλά γιατί όπου και να είμαι,, αυτό έρχεται και με βρίσκει. Ώσπου εχθές συνέβη το απίστευτο. Το αδιανόητο. Ξεκίνησα να το σιγομουρμουράω. Έπαθα σοκ! «Τι τραγουδάς μωρέ;», ρώτησα τον εαυτό μου. Και κάπου εκεί άνοιξε διάπλατα μπροστά μου η πόρτα του ρεπορτάζ. Άναψε η φλόγα ρε παιδί μου. Χωρίς να χάσω χρόνο, πήρα τηλέφωνο τον καλό μου φίλο Δ.Κ., ψυχολόγος στο επάγγελμα παρακαλώ και του ζήτησα να μου εξηγήσει, όσο πιο απλά γίνεται, αυτό το φαινόμενο. Η ερώτηση ήταν πολύ απλή: «Πες μου ρε φίλε, πως εξηγείται να μου έρχεται στο μυαλό και να σιγοτραγουδώ, ένα τραγούδι το οποίο, υπό νορμάλ συνθήκες, θα το προσπέρναγα στα πρώτα 10 δευτερόλεπτα;»
Και ο καλός μου φίλος, μου απάντησε:
«Το φαινόμενο όπου ένα τραγούδι που αρχικά δεν μας αρέσει, καταλήγει να μας αρέσει μετά από επαναλαμβανόμενη έκθεση σε διάφορα μέσα επικοινωνίας, είναι ένα φαινόμενο που έχει μελετηθεί στο πεδίο της ψυχολογίας και της μουσικής.
Προτού αναλύσεις αυτό το φαινόμενο, πρέπει να κατανοήσεις κάποιες βασικές αρχές που διέπουν τις προτιμήσεις σου όσον αφορά τη μουσική. Η αισθητική απόλαυση της μουσικής είναι ένα πολυποίκιλο φαινόμενο και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως οι προσωπικές προτιμήσεις, οι αξίες, οι προηγούμενες εμπειρίες και ο κοινωνικός πολιτισμός.
Ο παράγοντας της επανάληψης παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των μουσικών προτιμήσεών σου. Σύμφωνα με την αρχή της επανάληψης, οι άνθρωποι τείνουν να προτιμούν αυτά που είναι οικεία και οι ήχοι που επαναλαμβάνονται μπορούν να γίνουν οικείοι, επομένως ευχάριστοι. Αυτό συμβαίνει γιατί η επανάληψη δημιουργεί έναν επαναγωγικό περίγυρο, καθιστώντας τη μουσική πιο προβλέψιμη και κατανοητή.
Ένα άλλο στοιχείο που επηρεάζει τις μουσικές προτιμήσεις σου είναι η κοινωνική επίδραση. Οι πολλές εκθέσεις σε ένα τραγούδι μέσω της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου, του YouTube, του Spotify κ.α. μπορούν να σε οδηγήσουν σε κοινωνική πίεση για να το αποδεχτείς και να το αναγνωρίσεις ως μια αξιόλογη μουσική παραγωγή. Αυτό συμβαίνει χωρίς να το καταλάβεις. Η κοινωνική επίδραση μπορεί να περιλαμβάνει την επιρροή των φίλων σου, της οικογένειάς σου, των συνομηλίκων σου και φυσικά των μέσων ενημέρωσης.
Επιπλέον, η συναισθηματική διαδικασία που συνοδεύει την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ένα τραγούδι μπορεί να επηρεάσει την αισθητική απόλαυσή σου. Αρχικά, μπορεί να αντιλαμβάνεσαι το τραγούδι ως αδιάφορο ή και αρνητικό, αλλά καθώς το ακούς ξανά και ξανά, ενδέχεται να ανακαλύψεις στοιχεία που σου αρέσουν ή που σου προκαλούν συναισθήματα. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις μπορούν να διαμορφώσουν την εκτίμηση και την απόλαυση της μουσικής.
Η ακρόαση της μουσικής είναι μια δραστηριότητα που σχετίζεται με την ανακάλυψη και την εξερεύνηση. Με το πέρασμα του χρόνου, ενδέχεται να αναπτύξεις μια βαθύτερη κατανόηση του τραγουδιού και να ανακαλύψεις κρυμμένες εκφραστικές πτυχές που δεν αντιλαμβανόσουν αρχικά.
Συνοψίζοντας, το φαινόμενο όπου ένα τραγούδι που αρχικά δεν σου αρέσει καταλήγει να το σιγοτραγουδάς μετά από επαναλαμβανόμενη έκθεση σε διάφορα μέσα επικοινωνίας μπορεί να εξηγηθεί μέσω πολλών παραγόντων, όπως η αρχή της επανάληψης, η κοινωνική επίδραση, η συναισθηματική διαδικασία και η εξερεύνηση. Αυτά τα στοιχεία συνεργούν μαζί για να διαμορφώσουν τις προτιμήσεις σου και να σε καταστήσουν πιο «ανοικτό» σε νέες μουσικές εμπειρίες.»
Αυτά μου είπε, όμως εγώ θα συμπληρώσω: Γιατρέ φοβάμαι, ότι τελικά, αυτά που μου σερβίρουν επαναλαμβανόμενα, εγώ τα τρώω…αμάσητα! Μεγάλη τέχνη. Άντε τώρα μην πιάσω και την πολιτική...